Można przypuszczać, że sztuka warzenia piwa była znana ludziom ok. 9 tysięcy lat temu, w czasach gdy rozpoczęli oni zbieranie i magazynowanie nasion zbóż. Jak pierwsi piwowarzy wpadli na sposób wytwarzania tak wspaniałego napoju, nie wiemy dokładnie, ale wiemy, że był to świetny i bardzo pożyteczny wynalazek.

Najstarsze pisemne wzmianki o piwie znajdują się na glinianych tabliczkach Sumerów sprzed 6 tysięcy lat. Sumerowie warzyli piwo w wielu odmianach, używali go jako napoju, lekarstwa i ofiary dla bogów. Waga jaka od początku przywiązywana była do piwa znajduje swoje odzwierciedlenie w prawie, które opisywało jak należy warzyć piwo i jakie są kary za złą technologię. Kodeks Hammurabiego założyciela państwa babilońskiego 1728-1886 r. p.n.e. przewidywał, iż piwowara warzącego piwo niezdatne do picia należało utopić w jego nieudanym produkcie! Zacne zaiste prawo.

Tysiące lat temu piwo znane było również w Chinach.

Z Egiptu za pośrednictwem Greków sztuka piwowarska dotarła do Europy, szczególnie do krajów północnych gdzie są niekorzystne warunki dla uprawy winorośli. Cywilizacja rzymska i grecka preferowały wino, a piwo było napojem barbarzyńców z północy (czyli nas).

Ekspansja chrześcijaństwa, powstawanie zakonów na terenach całej Europy, spowodowało rozwój piwowarstwa. Chrześcijanom wino służyło do liturgii, a piwo było codziennym napojem zakonników i osób świeckich. To właśnie zakonnicy udoskonalili technologię warzenia piwa . Browary klasztorne warzyły doskonałe piwa a miarą jego jakości była ilość pielgrzymów, którzy w drodze zatrzymywali się tam, gdzie mogli pokrzepić się dobrym piwem.

Zakonnikom zawdzięczamy ponowne zastosowanie chmielu do aromatyzowania piwa (do X w. Stosowano różne zioła i aromaty – wcześniej chmiel stosowany był w Babilonii i Egipcie). Od XI w. stopniowo powstają browary rzemieślnicze, powstają także cechy piwowarów.

Piwo w czasach, gdy w powstających miastach nie było dobrej wody do picia, było jedynym bezpiecznym napojem. Pili je wszyscy dzieci i dorośli, był nawet przepis, że kobietom w ciąży nie wolno wypić więcej niż 5 litrów piwa dziennie!!!. Dla uspokojenia należy dodać, że piwa te nie były mocne.

Gdy miasto nawiedzała zaraza, a jak wiemy często się to zdarzało, władze ogłaszały, że można pić tylko piwo, woda mogła być szkodliwa. A może teraz władze tak ogłoszą?

Od początków piwowarstwa było ono niezłym źródłem dochodów dla rządzących. Podatek od piwa (dzisiaj jest to akcyza) znany był już w Egipcie. Jest taka definicja, która mówi, że piwo jest to napój składający się z podatku, wody, słodu i chmielu. Podatek jest bardziej gorzki od chmielu o czym wiedzą producenci i konsumenci.

Oprócz przepisów podatkowych powstały też przepisy dotyczące jakości piwa. Najważniejszym prawem stosowanym do dzisiaj (ale nie wszędzie) jest tzw. Prawo Czystości (Reinheitsgebot) podpisane w 1516 roku na zjeździe w Ingolstadt przez rządzących Bawarią książąt, Wilhelma IV i Ludwika X. Prawo to stanowi, że jedynymi surowcami do warzenia piwa mogą być słód jęczmienny, chmiel i woda. Obowiązuje to bezwzględnie dla piw dolnej fermentacji obecnie najbardziej rozpowszechnionego gatunku piwa.

Współczesne browary w Polsce i w innych krajach łamią to prawo, dla nich świętym prawem jest popyt wspomagany reklamą i właśnie z niej składają się współczesne piwa. Aby na nią zarobić browary stosują tańsze surowce np. zamiast słodu jęczmiennego izoglukozę (NAWET DO 30 % !!! ), śrutę kukurydzianą i inne. Piwa zgodnie z wymaganiami wielkich sieci handlowych musza mieć też długą trwałość – przynajmniej pół roku (wiecznie trwałe jak Lenin). I produkt taki nazywany jest piwem. Przeciętny konsument nie wie o tym. Cóż pozostaje prawdziwym znawcom piwa muszą, tak jak w średniowieczu, warzyć je sami.

My pomagamy zrozumieć tą sztukę. Pokazy warzenia piwa organizowane przez nas od 1998 roku na festynach historycznych (Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Targ Solny w Kołobrzegu, Święto Soli w Wieliczce ) pozwalają zrozumieć istotę procesu. Piwo warzymy tak jak kiedyś na otwartym palenisku. Wszystko można zobaczyć, o wszystko można zapytać. Wiemy, że rzesza osób warzących piwo w domu powiększa się z roku na rok. Wystarczy kupić surowce i próbować, próbować… mając na uwadze KODEKS HAMMURABIEGO!!!

Marian Kawka